သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ကုိ ခ်စ္ျမတ္ႏိုးသူေတြျဖစ္ဖုိ႔…

ကၽြန္မတုိ႔ လူသားအားလံုးဟာ ကၽြန္မတုိ႔မွီတင္းေနထိုင္ၾကတဲ့ ကမၻာေလာကၾကီးကုိ ခ်စ္ၾကမွာပါ။ ဒါဟာ အျငင္းပြားစရာမလုိပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ ကၽြန္မတုိ႔ခ်စ္တဲ့ ကမၻာၾကီးရဲ႕ ရာသီဥတု ေတြေျပာင္းလဲေအာင္ ေရေျမေတာေတာင္ေတြ အက်ည္းတန္ေအာင္ လူသားေတြကပဲလုပ္ေနၾကတတယ္ဆုိတဲ့ အခ်က္ကုိေတာ့ မေမ့ထားသင့္ပါဘူး။

ကမာၻၾကီး အရင္အတုိင္းလွပေနေစဖုိ႔ ကၽြန္မတုိ႔ဘာေတြ စြမ္းေဆာင္ႏိုင္တဲ့လဲ။ တကယ္ေတာ့ လူတစ္ဦး တစ္ေယာက္စီတိုင္းဟာ ကိုယ္တတ္ႏိုင္တဲ့ေနရာကေန သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရးကို တစ္ပိုင္တစ္ႏိုင္ ေဆာင္ရြက္သြားဖုိ႔ပဲလုိအပ္ပါတယ္။ သိပ္မၾကာေသးမီကပဲ ျမန္မာႏိုင္ငံအလယ္ပုိင္းကုိ ကၽြန္မအလည္အပတ္ ေရာက္ရွိခဲပါတယ္။ အဲဒီလုိေရာက္တုိင္း ကၽြန္မသြားေလ့ရွိတာက ဦးပိန္တံတားနဲ႔ ေတာင္သမန္အင္းပါ။ စိမ္းလဲ့ေနတဲ့ ေတာင္သမန္အင္းရဲ႕ အလွအပ၊ စိမ္းညိဳ႕ေနတဲ့ မယ္ဇယ္ပင္ေတြရဲ႕ အလွအပကို ေငးေမာရင္ အေၾကာ္စားရတဲ့ အရသာက မေမ့ႏိုင္စရာပါ။

ဒီတစ္ေခါက္မွာေတာ့ မယ္ဇယ္ပင္တန္းတစ္ေလွ်ာက္ လမ္းေလွွ်ာက္ဖုိ႔ စိတ္ကူးရမိပါတယ္။ ကၽြန္မရဲ႕ ၾကည္ႏူးေနတဲ့စိတ္ေတြဟာ တစ္ေနရာအေရာက္မွာေတာ့ ေနာက္က်ိသြားပါတယ္။ လမ္းေဘးမွာေတြ႔ေနရတဲ့ မ်ားျပားလွတဲ့ ၾကြပ္ၾကြပ္အိတ္ပံုေတြကုိ ၾကည့္ရတာ ဘယ္လုိမွ အဆင္မေျပပါဘူး။ ဒီေလာက္မ်ားျပားတဲ့ ၾကြပ္ၾကြပ္အိတ္ေတြကုိ ဘယ္သူေတြကမ်ား လာေရာက္ စြန္႔ပစ္ထားခဲ့ၾကတာပါလိမ့္။ တစ္ရက္၊ ႏွစ္ရက္ကေန တစ္လ၊ႏွစ္လ၊ တစ္ႏွစ္၊ ႏွစ္ႏွစ္ ျဖစ္လာတဲ့အခါ ၾကြပ္ၾကြပ္အိတ္ေတြဟာ သဘာ၀ပတ္၀န္က်င္ကို အႏၱရာယ္ျပဳလာမွာပဲေပါ့။ ၾကြပ္ၾကြပ္အိတ္ေတြဟာ Recycle ျပန္လုပ္လုိ႔မရေတာ့ ပမာဏက ပိုမ်ားလာမွာပါပဲ။

တကယ္လုိ႔သာ ၾကြပ္ၾကြပ္အိတ္မဟုတ္တဲ့ အျခားပစၥည္းေတြ အသံုျပဳရင္ အလြယ္တကူ Recycle လုုပ္လုိ႔ရမွာပါပဲ။ အဲလုိမဟုတ္ခဲ့ရင္ ၾကြပ္ၾကြပ္အိတ္ေတြကို စနစ္တက်ေျမျမွဳပ္ပစ္ခဲ့မယ္ဆုိရင္လည္း အရုပ္ဆုိး အက်ည္းတန္တဲ့ျမင္ကြင္းကို ေတြ႔ျမင္ရမွာမဟုတ္ဘူး။ လွပသာယာတဲ့ ေနရာတစ္ခုနဲ႔ ဘယ္လုိမွ မလိုက္ဖက္တဲ့ ၾကြပ္ၾကြပ္အိတ္ေတြကို အခုလုိ စြန္႔ပစ္ထားတာဟာ သဘာ၀ပတ္၀န္က်င္ထိန္းသိမ္းေရးကုိ နားမလည္ၾကလုိ႔ပါဘဲ။ ဒီအိတ္ေတြကုိ တစ္ေနရာမွာေတာ့ မီးရွဴိ႕ေနတာကို ေတြ႔ရပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ၾကြပ္ၾကြပ္အိတ္ေတြကုိ မီးရွိဴ႕တာဟာ မွန္ကန္တဲ့ ေျဖရွင္းနည္း မဟုတ္ပါဘူး။

ၾကြပ္ၾကြပ္အိတ္ျပႆနာတင္ မကပါဘူး။ အမႈိုက္ေတြကို စည္းကမ္းမဲ့ စြန္႔ပစ္ေနၾကတာလည္း ကၽြန္မတုိ႔ ၾကံဳေတြ႔ေနရတဲ့ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ စိန္ေခၚမႈတစ္ခုပါ။ အမိႈက္ပံုးေတြရွိေနပါလ်က္၊ အမိႈက္ကန္ေတြ ရွိေနပါလ်က္နဲ႔ ေရေျမာင္းေတြထဲကုိ အမိႈက္ပစ္ၾကတာ ေတြရပါတယ္။ ေရေျမာင္းေတြထဲကို အမိႈက္ပစ္ၾကတာ ေတြ႔ရပါတယ္။ ေရေျမာင္းေတြ ေရစီေရလာေကာင္းမြန္ေနမွသာ သူ႔ရဲ႕ တာ၀န္ကို ေက်ပြန္ေအာင္ ထမ္းေဆာင္ႏိုင္ပါလိမ့္မယ္။ သူ႔တုိ႔ ေရစီးေရလာေကာင္းေနမွ ေရၾကီး၊ ေရလွ်ံတာကုိ ကာကြယ္ေပးႏိုင္ပါလိမ့္မယ္။

အမိႈက္ေတြကုိ စည္းကမ္းမဲ့စြန္႔ပစ္ၾကျခင္းရဲ႕ ေနာက္ဆက္တဲြရလဒ္ကို ကၽြန္မတုိ႔ ေတြ႕ၾကံဳခဲ့ရၿပီးပါၿပီ၊ ရန္ကုန္မွာတစ္ခါမွ မျဖစ္ဖူးတဲ့ ေရၾကီးေရလွ်ံမႈမွာ ေရေျမာင္းေတြထဲအမိႈက္ေတြ ပိတ္ဆုိ႔ေနတာကလည္း အေၾကာင္းအရင္းတစ္ခုအေနနဲ႔ ပါ၀င္ေနပါတယ္။ ေရႏုတ္ေျမာင္းေတြ ဘယ္ေလာက္ပဲဆယ္ဆယ္ အမိႈက္ေတြ ထပ္ပစ္ခ်ေနရင္ေတာ့ အရာေရာက္မွာမဟုတ္ပါဘူး။ လူေတြရွိေနသမွ် အမိႈက္ေတြရွိေနၾကမွာပါပဲ။ ဒါေပမယ့္ `ကိုယ့္အသိစိတ္ဓာတ္´ ရွိရွိနဲ႔ စနစ္တက် စြန္ပစ္သြားမယ္ဆုိရင္ သဘာ၀ပတ္၀န္က်င္ကုိ ထိန္းသိမ္းရာေရာက္ပါတယ္။

အမိႈက္လုိ႔ ဆုိရာမွာလည္း Recycle လုပ္လုိ႔ရတဲ့အမိႈက္ေတြ ရွိပါတယ္။ စကၠဴလုိ အမိႈက္၊ ေကာ္နဲ႔ ျပဳလုပ္ထားတဲ့ပစၥည္းေတြဟာ Recycle လုပ္ႏိုင္ပါတယ္။ အတတ္ႏိုင္ဆံုးေတာ့ အမိႈက္ထြက္ႏႈန္းနည္းသြားေအာင္ ကၽြန္မတုိ႔ျပဳလုပ္ႏိုင္ပါလိမ့္မယ္။ စကၠဴကို တစ္ဖက္ထဲေရးတာထက္၊ ႏွစ္ဖက္ေရးတာ၊ မလုိအပ္ဘဲနဲ႔ စာရြက္ေတြကုိ အမ်ားမသံုးတာမ်ိဳးေပါ့။ ဓာတ္ခဲေတြဆုိရင္လည္း တစ္ခါသံုးဓာတ္ခဲမသံုးဘဲနဲ႔ Charging ျပန္သြင္းလုိ႔ရတဲ့ ဓာတ္ခဲသံုးသင့္ပါတယ္။

ေဘာပင္ေတြကို တစ္ခါသံုးေဘာပင္ အသံုးမျပဳဘဲနဲ႔ Refill ျပန္ထည့္လုိ႔ရတဲ့ ေဘာပင္ေတြကို အသံုးျပဳတာကလည္း သင့္ေတာ္ပါတယ္။ ဒီလုိနည္းလမ္းအားျဖင့္ ေဘာပင္ကိုယ္ထည္ကုိ လြင့္ပစ္စရာမလုိဘဲနဲ႔ ဆက္အသံုးျပဳႏိုင္သလုိ ေငြေၾကးအကုန္အက်လည္း သက္သာပါတယ္။ ကၽြန္မဆီမွာ Montex တံဆိပ္ ေဘာပင္တစ္ေခ်ာင္းရွိပါတယ္။ သူက non-dry ink အမ်ိဳးအစားပါ။ အထဲက မင္ေခ်ာင္း မင္ကုန္သြားတဲ့အခါ အရြယ္အစားတူ၊ အေရာင္တူတဲ့ Refill ၀ယ္ထည့္ပါတယ္။ ေရးရတာ အဆင္ေျပသလုိ Refill တစ္ခုကို ၄၀က်ပ္ပဲေပးရတဲ့အတြက္ အလြန္ေစ်းသက္သာပါတယ္။


စာရြက္ေတြကုိ မလုိအပ္ပဲ အမ်ားၾကီးသံုးမယ့္အစား ကၽြန္မက ျဖတ္စေသးေသးေတြ ဒါမွမဟုတ္ မွတ္စုစာရြက္ေသးေသးေလးေတြကိုပဲ သံုးပါတယ္။ မွတ္သားစရာရွိတဲ့ အခ်က္အလက္ေတြကို အဲဒီစာရြက္ေတြမွာပဲ ေရးလိုက္ျခင္းအားျဖင့္ စကၠဴေခၽြတာရာေရာက္ပါတယ္။ နည္းပညာ ဖြ႔ံျဖိဳးတုိးတက္လာတာနဲ႔အမွ် ေခတ္မီလူ႔အသံုးအေဆာင္ေတြ ေန႔စဥ္လုိလုိ ထြက္ေပၚေနပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒီအသံုးအေဆာင္ေတြကေနပဲ သဘာ၀ ပတ္၀န္က်င္ကုိ ပ်က္စီမႈေတြ ျဖစ္ေပၚေစတာကိုေတာ့ ကၽြန္မတုိ႔ သတိျပဳသင့္ပါတယ္။`ဖန္လံုအိမ္ အာနိသင္´ ဆုိတဲ့စကားလံုးကို က်ယ္က်ယ္ေလာင္ေလာင္ ေျပာဆိုလာသံကုိလည္း ၾကားရပါတယ္။ မလုိအပ္ဘဲနဲ႔ စက္ကိရိယာေတြ၊ ဇိမ္ခံပစၥည္းေတြကို အသံုးျပဳျခင္းကေန ထြက္ရွိလာတဲ့ ကာဗြန္ေတြဟာ ကမၻာ့ေလထုထဲမွာ ပိုမ်ားလာေနပါၿပီ။ ကၽြန္မမွာ ေရခဲေသတၱာ၊ အ၀တ္ေလွ်ာ္စက္၊ ဆံပင္ေျခာက္ခံကိရိယာ၊ ေလေအးေပးစက္ စတဲ့ ပစၥည္း ဘာဆုိဘာမွ မရွိပါဘူး။ လတ္လတ္ဆတ္ဆတ္ အသီးအႏွံနဲ႔ လတ္လတ္ဆတ္ဆတ္ ခ်က္ျပဳတ္ထားတဲ့ အစားအေသာက္ေတြကုိပဲ စားတဲ့အတြက္ ေရခဲေသတၱာမလုိပါဘူး။ ေသာက္ေရအိုးထဲက ေရဟာ ေရခဲေသတၱာထဲက ေရထက္ပိုၿပီး သဘာ၀က်က် ေအးျမပါတယ္။

ဒီေန႔အခ်ိန္မွာ ျခင္ေဆးအေခြေတြလည္း တံဆိပ္အမ်ိဳးမ်ိဳးနဲ႔ ထြက္ေပၚေနပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ျခင္ေဆးေတြဟာတကယ္ေရာ ျခင္ကုိ ႏွိမ္နင္းႏိုင္သလားဆုိတာ ေမးခြန္းထုတ္စရာပါ။ ျခင္ေဆးေခြထြန္းရာက ထြက္ေပၚလာတဲ့ အနံ႔ေတြကလည္ က်န္းမာေရးကို ထိခိုက္ပါတယ္။ ဒီၾကားထဲကမွ ထူးထူးျခားျခား သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ထိန္းသိမ္းေရးကုိ အေလထားထုတ္လုပ္တဲ့ ျခင္ေဆးေခြတစ္မ်ိဳးကုိေတြ႔ရပါတယ္။ “Fuji” နႏြင္တက္ ျခင္ေဆးေခြပါ။ တျခားျခင္ေဆးေခြေတြလုိ အနံ႔လည္းမျပင္းတဲ့အတြက္ ေစ်းလည္းသက္သာတဲ့အတြက္ ကၽြန္မ ၀ယ္သံုးျဖစ္ပါတယ္။

ကၽြန္မတုိ႔ဟာ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ပ်က္စီးလာေနၿပီးလုိ႔ ညည္းညဴေနမယ္အစား ဘယ္လုိနည္းလမ္းေတြက အဆင္ေျပေစမလဲဆုိတာ စဥ္းစားဖုိ႔ လုိေနပါတယ္။ ငယ္စဥ္ကတည္းက သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ကို ခ်စ္ျမတ္ႏိုးတတ္ေအာင္ေလ့က်င့္ သင္ၾကားေပးသင့္တယ္လုိ႔ ျမင္ပါတယ္။ Environmental Studies ကို အလယ္တန္းေလာက္ကစၿပီး ဘာသာရပ္တစ္ခုအေနနဲ႔ သင္ၾကားေပးႏိုင္ခဲ့ရင္ ေနာင္လာမယ္ အနာဂတ္အတြက္ အမ်ားၾကီး အေထာက္အကူရႏုိင္လိမ့္မယ္လုိ႔ ထင္ျမင္မိပါတယ္။ ဒီလုိဆိုရင္ လူငယ္ေတြဟာ သစ္ေတာေတြကုိ ခ်စ္တတ္လာမယ္၊ ျမစ္ေတြ၊ ပင္လယ္ေတြကုိ သူ႔သဘာ၀အတိုင္း လွပေစလုိမယ္၊ ေလထု ညစ္ညမ္းမႈ၊ ေရထုညစ္ညမ္းမႈ၊ အသံညစ္ညမ္းမႈကို တစ္ေထာင့္ တစ္ေနရာက ကာကြယ္ေပးလုိစိတ္ေတြ ျဖစ္ေပၚလာမယ္လုိ႔ ကၽြန္မယံုၾကည္ပါတယ္။

ၾကြပ္ၾကြပ္အိတ္ေတြေနရာမွာ Recycle လုပ္လုိ႔ ရတဲ့ စကၠဴအိတ္ေတြသံုးမယ္။ ဒါမွမဟုတ္ ရိုးရာဆန္တဲ့ဖက္ရြက္ေတြကိုပဲသံုးမယ္ဆုိရင္ ၾကြပ္ၾကြပ္အိတ္ျပႆနာကို အနည္းနဲ႔ အမ်ားေတာ့ ေျဖရွင္းႏိုင္လိမ့္မည္။ ေရေျမာင္းေတြထဲကို အမိႈက္ပစ္ခ်ဖုိ႔ ၾကံလုိက္တုိင္း ေရၾကီးေရလွ်ံမႈကုိ ဖိတ္ေခၚသလုိ ျဖစ္မလားဆုိတဲ့ အသိေလးတစ္ခ်က္၀င္လုိက္တယ္ဆုိရင္ အဲလုိလုပ္ဖုိ႔ ၀န္ေလးသြားပါလိမ့္မယ္။ မိမိနဲ႔ ရင္ႏွီးသူေတြ၊ မိတ္ေဆြ၊ သူငယ္ခ်င္းေတြကိုလည္း သဘာ၀ပတ္၀န္က်င္ထိန္းသိမ္းမႈရဲ႕ အေရးၾကီးပံုကုိ နားလည္ထားသေလာက္ ေျပာျပသင့္ပါတယ္။

သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ထိန္းသိမ္းဖုိအတြက္ တစ္တပ္တစ္အားပါ၀င္မယ္လုိ႔ စိတ္ကူးထားရင္ ဒီေန႔ကစၿပီးလုပ္ေဆာင္လိုက္ပါ။ အနည္းဆံုးေတာ့ မိမိေနထုိင္ရာ ပတ္၀န္က်င္တစ္၀ိုက္ကုိ ထိန္းသိမ္းၿပီးသား ျဖစ္မွာပါ။ ေက်းငွက္ေလးေတြရဲ႕ ေတးသီသံၾကားရတဲ့ စိမ္းညိဳ႕တဲ့သစ္ပင္ေတြကို ရႈေမာမဆံုး ေတြ႔ျမင္ရတဲ့၊ ရွင္းသန္႔တဲ့ မိုးေကာင္းကင္ကုိ ေတြ႔ျမင္ရတဲ့ ကမာၻေျမရဲ႕ ရက္စဲြေတြကုိ ဖန္တီးဖုိ႔ အခ်ိန္ေတြ သိပ္ေနာက္မက်ေသးဘူးထင္ပါရဲ႕။

ေသြး (စစ္ကိုင္း)

ေအာင္ပင္လယ္ လူမႈ၀န္းက်င္မဂၢဇင္း အတြဲ ၂၊ အမွတ္ (၅)၊ မတ္လ၊ ၂၀၀၈ မွ ေဆာင္းပါးရွင္ ေသြး (စစ္ကိုင္း) ရဲ႕ ေဆာင္းပါးကုိ ကူးယူေဖာ္ျပျခင္းျဖစ္ပါတယ္။